Viaj vortoj ?ajnas al mi svage kriptaj ¨C a? eble mi bezonas klarajn konturojn por bone kompreni la alies pensmanieron.
Miaj vortoj frakasas ?ies mondobildon. Tio ?iam aspektas kripta.
Post kvar jardekoj de esperantumado, mi konvinki?is, ke ni esperantistoj agas la? du malsamaj direktoj, ofte e? iomete kontra?diraj unu la alian.
Temas pri la ekstera kaj la interna ideo, respektive. Unu devus esti konforma al la alia, sed nia granda fiasko estas ?uste ke ni ne sukcesas interkonformigi ilin.
?
Do unue pri la ekstera ideo:
Parolante ?i-teme pri E?ropo,
Kial nur E?ropo?
la unua direkto obeas al la dogmo, ke Esperanto estas esence pli facile lernebla ol la angla, kaj do ?i devus esti adoptata (anstata? la angla) kiel komuna lingo de E?ropo pro la enorma mon- kaj tempo?paro rilate ?ian instruadon, kaj pro la kerna egaleco venanta de la lernado fare de ?iuj civitanoj: neniu avanta?o denaska, ?iuj faras unu pa?on al la alia.
Kial tio necesas, se la lingvo estas komunikilo? Faru el la plej forta la solan?gepatran lingvon de ?iuj. La avanta?o estas ke oni ne bezonas politikon kaj planadon, sed povas lasi la demandon al la libera merkato kaj la ?angala le?o. La lingvopolitiko povas esti pasiva kromefiko?de ?iuj aliaj politikoj, oni ne bezonas difini ?in.?
Kromaj avanta?oj: science demonstrita ta?geco en klareco por tradukoj kaj re-tradukoj; politika distingo, male ol kun la angla, disde Usono (¡°E?ropo ne estas parto de la usona imperio¡±);
Kiam la E?ropaj nacioj ne estas parto de imperio, ili militas inter si. Do kio estas tiel malbona pri imperio? Se ne ta?gas la Usona, ni helpu la Britojn rekonstrui la sian!?
pro la tre pli malgranda elspezo por lerni Esperanton: evito de simpla transpago de 20 (se mi ne eraras) miliardoj da e?roj ?iujare de la e?ropaj civitanoj al Britujo kaj Irlando nur por lerni la anglan.
Nu, oni ja povus fari simile kiel en Barato: difini E?ropan version de la Angla lingvo, kiu restas interkomunikebla kun la cetera Anglalingva mondo. Svislando kaj A?strio faras same pri la Germana. Akcepti tian E?ropanglan lingvon ja ne distingi?as el la altrudo de unu komuna dialekto kiel norma en ?iu nacio.
?
Sekve, ni vidu kion ni havos el la interna ideo:
Sed ekzistas la dua direkto, pri kiu mencias vi, Jens: lingvo ne estas nur komunikilo, ?i anka? estas identigilo. Kaj Esperanto identigas precizan komunumon, kun ?iaj propraj trajtoj, moroj, kutimoj kaj tradicioj, kiu pavas pri sia aliro al la internacieco (¡°la sola vere internacia komunumo en la mondo¡±): ?ia nura enirkondi?o estus la?statute la kono de la Internacia Lingvo, sed ?i efektive postulas de la membroj minimume lar?an menson kaj akcepton de alies opinioj ¨C kio preska? a?tomate ekskludas grandan parton de la eblaj kandidatoj.
Nu, tio kion oni devas akcepti estas unuflanke ke Esperanto estas la komuna lingvo de la tuta homaro kaj aliflanke ke ?i tute ne estas agnoskita en tiu statuso. Sed momenton, ?i fakte estas?iom agnoskita: la partnereco de UEA kun Unesko signifas ke la mondo akceptis ke se?necesas internacia lingvo, kaj?se?tiu lingvo devas esti ne?trala, tiam la internacia lingvo estas Esperanto: IL = Eo. Ni eble ne konkeris la mondon, sed kontra? Volapuko, Ido, Interlingvao ktp. ni jam havis nian finan venkon en 1954.
?
Estas diferenco inter opinioj kaj faktoj. Multe pli ol novajn homojn kaj akceptemon de ?ies?opinioj,?ni bezonas scii?la faktojn.??u estas?fakto?ke la mondo bezonas internacian lingvon? ?u estas?fakto?ke tia lingvo devas esti ne?trala? Tion ni devas pruvi. Identeco ne bezonas internacian lingvon, kaj komunikado ne bezonas ne?tralecon. Do, se identeco kaj komunikado estas lingvaj faktoj, neniu el ili, ?u kune ?u aparte, subtenas la ekvacion IL = Eo!
?
Sed ?u estas fakto ke la lingvo estas socia fenomeno? ?uste tio ja estas la komuna punkto de komunikismo kaj identismo. Kiel do se la lingvo fakte estas individua fenomeno? Kion tio ?an?os?
?
?
